DODALIŚMY REGULACJĘ GŁOŚNOŚCI Z PILOTA DO KWADROFONICZNEGO MARANTZA Z LAT 70-TYCH! TEUFEL CONTROLSTATION 2

Od kilku lat kombinowałem, jak dodać regulację głośności z pilota do wzmacniacza albo amplitunera vintage. Miałem kilka zalożeń: żadnych przeróbek w samym wzmacniaczu, rozwiązanie nie powinno kosztować więcej niż tani używany wzmacniacz, i powinno obsługiwać przynajmniej 4 dyskretne kanały. Ostatni warunek nie jest specjalnie istotny dla większości ludzi, ale ja chciałem móc obsługiwać wzmacniacze i amplitunery stereo i kwadrofoniczne. I udało się!

Wypatrzyłem w naszym krajowym serwisie aukcyjnym małą czarną skrzynkę. Cena była przyzwoita, wejścia i wyjścia wyglądały obiecująco, więc pomyślałem całe 20 minut i kupiłem.

Ustrojstwo nazywa się Teufel ControlStation 2 i było przeznaczone do aktywnych głośników komputerowych 5.1, ale sprzedawane oddzielnie, i to jako przedwzmacniacz. Zbudowane na bazie scalaka R2S15902FP – 6-kanałowego regulatora głośności z selektorem wejść (3x) i innymi funkcjami oraz mikroregulatora napięcia LP2960. Wejścia/wyjścia są na standardowych opampach 4558. Urządzenie przyjmuje sygnał wejściowy maks. do 2.2 Vrms, czyli można go używać z większością domowych urządzeń bez ryzyka przesterowania.

Krótko mówiąc, jest to trochę przerośnięty 6-kanałowy regulator głośności na pilota. Skala głośności od 0 do 60, przy czym od 50 do 0 urządzenie przycisza, od 50 do 60 ma wzmocnienie. Ma 3 zestawy wejść (1 x 6-kanałowe, 2 x stereo), i jedno wyjście 6-kanałowe. Dodatkowe funkcje to upmixing sygnału z wejść stereo do 5.1 (da się wyłączyć) i miksowanie sygnału dla kanału subwoofera z przednich kanałów prawego i lewego.

Skrzynka dotarła i nawet okazała się sprawna. Wyciągnąłem więc mojego kwadrofonicznego Marantza Model 4240, odtwarzacz wieloformatowy Maranz DV6001 jako źródło i podłączyłem. I działa!

Zasadniczo mamy trzy sposoby na zastosowanie Teufela w systemie. Podłącza się go identycznie jak korektor graficzny:

1. Można podłączyć go między źródłem liniowym a wejściem wzmacniacza / odbiornika. Przy takim podłączeniu można regulować z pilota głośność tylko tego źródła (lub źródeł, Teufel ma 3 wejścia). Dodatkowy minus jest taki, że lepiej nie stosować go między gramofonem a wzmacniaczem – w grę wchodzą tylko źródła liniowe.

2. Można wpiąć go w pętlę magnetofonową, jeśli wzmacniacz ją ma, a większość starszych wzmacniaczy ma. W ten sposób można można regulować z pilota głośność wszystkich źródeł podłączonych do wzmacniacza. Teufel zajmuje jedno wejście liniowe, ale sam ma 3 wejścia, więc faktycznie zyskujemy 2 dodatkowe wejścia stereo (pętla magnetofonowa wykorzystuje jedno wejście w Teufelu, można skorzystać dwóch pozostałych wejść żeby podłączyć więcej źródeł).

3. Można podłączyć go do pre out / main in, czyli wyjścia przedwzmacniacza/wejścia końcówki mocy (jeśli wzmacniacz lub amplituner ma te wejścia i wyjścia). W ten sposób wejście taśmy magnetofonowe nie jest zajęte, i można podłączyć dwa źródła bezpośrednio do końcówki mocy wzmacniacza lub amplitunera, pomijając jego przedwzmacniacz. Ma to tę zaletę że skraca się tor sygnału, ale dla źródeł podłączonych przez Teufela nie ma żadnych funkcji przedwzmacniacza (równoważnik, regulacja tonów, filtry, gain).

Mój Marantz 4240 ma zarówno pętlę magnetofonową i pre out / main in (wersja europejska ma jedno i drugie, wersja amerykańska tylko pętlę magnetofonową). Przetestowałem oba sposoby podłączenia i oba działają dobrze.

Podłączenie (sposób 2 i 3) polega na tym, że podłączam interkonektami wyjścia TAPE OUT lub PRE OUT amplitunera do wejścia AUX 1 IN regulatora, a następnie wyjścia 5.1 OUT regulatora do wejść TAPE IN lub MAIN IN amplitunera. Regulator ma wejście i wyjście 6-kanałowe, więc może regulować głośność wszystkich 4 kanałów mojego kwadrofonicznego Marantza. Potem ustawiam poziom głośności w regulatorze na 50 (czyli 100% poziomu wejściowego – bez przyciszenia lub wzmocnienia), a następnie potencjometr głośności w amplitunerze trochę powyżej najwyższej głośności, z jaką słucham. A potem zmniejszam głośność już korzystając z regulatora. W ten sposób Teufel daje mi kontrolę nad całym zakresem głośności, z jakiego korzystam.

Mogę teraz obsługiwać z pilota takie funkcje w moim pięknym Marantzu z lat 70-tych:

– regulacja głośności,
– wyciszenie (mute),
– wybór źródła pomiędzy źródłem ustawionym w amplitunerze i 2 innymi źródłami stereo, które mogą być podłączone do pozostałych dwóch wejść Teufela.

Na przykład: wybieram UKF w amplitunerze, podłączam odtwarzacz CD i laptopa do Teufela i mogę przełączać pomiędzy UKFem, odtwarzaczem CDP i laptopem z pilota Teufela.

Teufel zapamiętuje wszystkie ustawienia (poziom głośności, wybrane źródło, dodawanie pozostałych kanałów lub czyste stereo dla wejść stereo AUX 2 i AUX 3), jeśli wyłącza się go do trybu czuwania (standby). Jeśli fizycznie odłączymy zasilanie, Teufel resetuje się do ustawień domyślnych: poziom głośności na 30 (mniej więcej w połowie skali), wybrane wejście AUX 1, sygnał stereo miksowany do 5.1.

Jeśli wepniemy regulator w pętlę magnetofonową, można usunąć go z toru sygnału jednym ruchem, wystarczy przełączyć z monitora nagrywania z źródło. Jeśli skorzystamy z PRE OUT / MAIN IN, trzeba będzie fizycznie odłączyć go od wzmacniacza lub amplitunera i ponownie założyć zworki.

Teufel nie ma regulacji tonów (i dobrze, regulacja tonów oznaczałaby większą stratę sygnału). Ma bardzo dobre pasmo przenoszenia. Spadek o 0,5 dB występuje poniżej 15 Hz i powyżej 25 kHz, spadek o 1,5 dB poniżej 10 Hz i powyżej 45 kHz. Pasmo przenoszenia jest liniowe od 15 Hz do 25 kHz. Zniekształcenia harmoniczne (THD) są bardzo niskie, <0,03%, a różnice między kanałami poniżej 0,05 dB przy wszystkich poziomach głośności. Tylko stosunek sygnału do szumu jest na papierze daleki od ideału (57 dB), ale w rzeczywistości bez znaczenia. Nie słyszałem żadnego szumu ani zakłóceń z uchem przyłożonym do głośnika i regulatorem podłączonym bezpośrednio do MAIN IN (przy tym sposobie podłączenia wszelkie własne szumy regulatora są wzmacniane do pełnej mocy wzmacniacza).

Jeszcze o wejściach stereo (AUX 2 i AUX 3): domyślnie Teufel dodaje brakujące kanały do 5.1 do sygnałów z wejść stereo, ale bez ingerencji w przednie kanały (oryginalny sygnał zostaje bez zmian). Po przełączeniu na tryb PURE, przy czym ustawia się to osobno dla każdego wejścia, Teufel nie dodaje kanałów dźwięku przestrzennego. Stereo wchodzi, stereo wychodzi.

Nie spodziewałem się wiele po wyjściu słuchawkowym, ale wzmacniacz słuchawkowy Teufela o dziwo nie jest zły. Brzmi nieco lepiej (pełniejszy dźwięk, lepszy bas) niż wyjście słuchawkowe mojego odtwarzacza SACD Sony SCD-XB790 QS – sprawdziłem ze słuchawkami Sennheiser HD-555, Sennheiser HD-500 i z 600-omowymi Sennheiser HD-400. Nawet te ostatnie zagrały zaskakująco dobrze, chociaż z głośnością oczywiście szału nie było. Oczywiście Teufel nie ma szans z wyjściem słuchawkowym Marantza 4240, szczególnie jeśli używamy słuchawek o wysokiej impedancji, ale jego wyjście słuchawkowe jest nienajgorsze. Przyda się, jeśli mamy wzmacniacz bez wyjścia słuchawkowego.

Ale to jeszcze nie wszystko! Dzięki temu małemu pudełku mogę podłączyć aktywny subwoofer do wzmacniacza bez wyjścia dla subwoofera.

Jeśli przełączymy wejście z 5.1 na 5.0 (przełącznik na tylnym panelu), zamiast korzystać z sygnału z wejścia subwoofera (którego przecież nie ma), Teufel wyciągnie sygnał do wyjścia subwoofera z przednich kanałów prawego i lewego. A to znaczy, że teraz mogę podłączyć aktywny subwoofer do mojego Marantza z lat 70-tych regulować jego głośność razem z głośnością pozostalych kanałów.

Dość zaskakujące, że Teufel nigdzie nie opublikował specyfikacji urządzenia. Nie ma jej na stronie internetowej Teufela, ani w instrukcji, ani w internetowych „profesjonalnych recenzjach”. Teufel podaje tylko wymiary, wagę, ilość kanałów, wejść i wyjść, dane zasilania i pobór mocy, ale nic ponadto. A dane techniczne są bardzo dobre, nie ma powodu, żeby je ukrywać. Na szczęście ciekawscy Niemcy (konkretnie jeden z branżowych sklepów) pomierzyli ustrojstwo w laboratorium i zamieścili wyniki na stronie.

Regulator Teufel ControlStation 2 był w sprzedaży tylko w Europie. Ale że działa na 12V, można go używać w dowolnym miejscu na świecie, wystarczy zasilacz 12V. Nowy można jeszcze dostać w kilku sklepach internetowych za mniej niż równowartość 400 zł, a drugiej ręki (tak jak ja) da się nawet poniżej 150 zł. W tej cenie – wart każdej złotówki!